Sue-Ellen
Unieke etsen
Klein en verfijnd werk, daar kan ik me in verliezen en etsen is daarvoor een ideaal medium. De fijne lijn, de gevoeligheid dat je in je werk kan leggen, dat is enkel mogelijk als je etst.
Ik wijk graag af van het ‘gewone’ etsproces, door af te stappen van het vierkante vlak of de typische plaatsing in het blad. Ik experimenteer ook met hoever ik kan gaan met het inbijten van mijn plaat, of met het bewerken ervan.
Mijn werk transformeert tot het een unieke materie of vorm krijgt. De grillige organische platen die ontstaan tijden het meermaals inbijten veranderen bijvoorbeeld in een juweel of een blinddruk.
Mijn etsen worden fase na fase afgedrukt en eindigen letterlijk doorbeten, waardoor een intrigerende diepdruk tevoorschijn komt. Het werk evolueert eindeloos. Ik experimenteer graag met verschillende dragers, maak gebruik van chinecollé en ik herneem graag bepaalde werken in combinatie met andere grafische drukprocessen.
Droge naald, monotype, aquatint, gellyart, ze geven iets extra aan je werk. Ik hou van de speelsheid en de vergankelijkheid van papier, koper. Net zoals het leven kan je niet iedere uitkomst 100% met zekerheid bepalen.
Soms is het resultaat verrassend, soms is het een leerrijke les. Vaak geef ik mijn werkjes nog iets meer diepgang door ze te bewerken met aquarel. In zo’n gevallen voeg ik nooit water toe, ik maak gewoon mijn penseel nat. Zo komt mijn DNA in mijn werk terecht, wordt het nog meer een stukje van mij.
Etsen is arbeidsintensief, daarom leg ik je hier graag eens de basisprincipes en het drukproces uit. Voor wie geïntrigeerd is,... veel leesplezier.
8 Stappen naar ets
1. Veiligheid voorop
Bij het leren etsen van koperen platen is het aangeraden om enkele basis veiligheidsstappen te volgen om de mogelijkheid van letsel te voorkomen. Zorg er ten eerste voor dat u een veiligheidsbril, geschikte handschoenen en kledij draagt om uzelf te beschermen tegen het morsen van de zure oplossing die u gaat gebruiken.
2. Bereid uw koperen plaat voor
Of u nu gebruiksklare koperen platen koopt of uw eigen plaat snijdt en opschuurt, zorg er steeds voor dat het koper waarmee u werkt schoon is en vrij van vet, bijvoorbeeld van uw vingers. Dat kan het etsproces verstoren.
Indien je jouw eigen plaat voorschuurt, dan moet je de hoeken schrapen met een schraapstaal op 45 graden. Schuur je plaat op met fijn schuurpapier, afhankelijk van de grofte van uw papier kan dit subtiele krassen achterlaten op het oppervlak van het koper, maar dit effect kan werken, afhankelijk van het uiterlijk van het stuk waar u naartoe werkt. Als je een gladder uiterlijk wilt, gebruik dan een schuurpapier van 600. Om te verzekeren dat het vrij is van alle resten, neem je een spons en reinig je het oppervlak van het koper met soja. Dit verwijdert vuil zonder de koperen plaat te markeren. Spoel dit af en dep droog met krantenpapier of een schone, droge doek. Vermijd direct contact met de metalen plaat, zodat er geen vingerafdrukken op de schone metalen plaat komen. Gebruik handschoenen.
3. Afdekken van je plaat
Je moet dan de achterkant van het koper bedekken met de backing resist(roze). Dit werkt als een beschermende vernis, waardoor het zuur niet reageert met de achterkant van het stuk. Daarna kan je dit best in een kast met droger plaatsen of wachten tot deze droogt aan de lucht. Dan herhaal je dit aan de voorkant met transparante vernis. Vergeet niet om ook de zijkanten van de koperen plaat te bedekken voor je gaat inbijten, dit kan met een alcoholstift. Dit voorkomt dat het zuur een ongelijke afwerking van je stuk creëert.
4. Uw ontwerp etsen
Hou er rekening mee dat het ontwerp dat u kiest, of het nu een tekening is die u zelf hebt gemaakt, een ingewikkeld patroon of een gestempelde afbeelding, in spiegelbeeld op het koper moet worden aangebracht. U kan eerst tekenen met niet permanente marker op uw plaat voor u begint. Dan kan je beginnen met krassen. Hou uw naald op 45 graden en druk net tot je door de vernislaag zit. Dit vergt enige ervaring, soms kras je te zacht en bijt het zuur niet in op je plaat of kras je te zacht waardoor je een vettere lijn als resultaat hebt.
Opmerking : kies voor je / jouw of u / uw, maar gebruik dit niet door elkaar.
5. Laat uw koper inbijten
Nu je plaat is ingekrast, leg je het ontwerp naar beneden op de tafel. Neem plastictape en kleef deze aan de achterkant van uw koperen plaat. maak een lange houder zodat u deze uit het zuurbad kan hangen. Druk deze goed aan om te zorgen dat er geen luchtspleten achterblijven. U bent nu klaar om de koperen plaat voorzichtig in de zure etsoplossing te laten zakken. Laat de plaat in de oplossing rusten. De tijd die nodig is voor het inbijten hangt af van de hardheid van het inkrassen en de temperatuur van de zuuroplossing. Dit kan variëren van 10 minuten tot 25 minuten. Wees steeds voorzichtig met de koperets oplossing bij controle. Vergeet niet om altijd een veiligheidsbril en handschoenen te dragen.
Wilt u meer impact van de ets? Plaats het eenvoudigweg een paar minuten terug in de oplossing en controleer regelmatig het gewenste resultaat.
6. Neutraliseer de zure oplossing
Neem twee eetlepels zuiveringszout en voeg toe aan1 liter lauw water. Voorzichtig mengen. Nu kunt u uw koperen plaat uit de etsoplossing verwijderen en in de neutraliserende zuiverings zoutoplossing plaatsen. Het koper bruist in de bakpoederoplossing omdat het het zuur neutraliseert, waardoor het koper weer veilig kan worden gehanteerd.
7. Reinig
Verwijder het koper uit de oplossing van zuiveringszout en verwijder voorzichtig de tape van de achterkant van de blanco. Het kopermetaal zal een beetje vervaagd en verkleurd lijken. Dat is volkomen normaal. Spoel goed na met water en droog met een krant of propere vod. Plaats enkele minuten in de kast voor te drogen.
8. Vernislaag verwijderen.
Nu is de plaat ingebeten, je kan altijd verkiezen om een proefdruk te maken.
Zoniet kan je de plaat een 5 tal minuten in dasty leggen zodat de vernislaag loskomt. Daarna terug reinigen met water, droog deppen en in de droog kast. Nu hebt u een perfecte ingebeten plaat met de geëtste indruk klaar voor druk.
Het drukproces
Voor je begint met ininkten zorg dat je je papier in de waterbak legt. Het papier heeft namelijk zeker een kwartier nodig om vocht op te nemen. Ververs regelmatig de waterbak. Nu kan je inkt klaarmaken in de gewenste kleur. Je kan water of oliebasis inkt gebruiken. Zorg dat deze soepel, niet te slap is, is hij te hard dan kan je steeds wat Lijnolie toevoegen.
Breng de inkt aan op je plaat met een spateltje en verdeel gelijkmatig. Neem de overtollige inkt terug af van de plaat. Als de meeste inkt verwijderd is kan je met telefoonboek papier of bakpapier zachtjes de inkt in de nerven wrijven. Je doet dit zo lang tot je de glans van het koper terug krijgt maar toch voldoende inkt in de nerven achterblijft. Als laatste kan je nog eens met een zijden doek over je plaats gaan. Nu is de plaat klaar voor te drukken.
Belangrijk is positionering op het blad. Het gebruik van een propere vilt en de juiste druk van de etspers. Haal nu je het papier uit het water, dep deze voldoende af met een verse handdoek. Positioneer in één keer je blad op de juiste plaats, bedek met een beschermend blad. Legt zachtjes de vilt erop en draaien maar. Zorg dat je bij het draaien en gelijkmatige snelheid behoud. Als de plaat door de pers is gegaan kan je deze aan de andere kant vanonder de vilt halen.
Neem voor alles je tijd en werk zorgvuldig en net. Ink je plaat opnieuw in als je wenst meerdere afdrukken te maken. Zoniet reinig dan als je op waterbasis werkt met water. Of met VCA als je op oliebasis werkt. Nu ken je de basis van het etsproces.
